با پیشرفت تکنولوژی در عرصه‎های مختلف آموزشی، اداری، صنعتی و … انجام بسیاری از کارها به راحتی امکان‎پذیر شده است. یکی از بهترین روش‎های جدید آموزشی استفاده از وایت‎برد تعاملی یا تخته هوشمند است که مسلما کمک بزرگی در زمینه آموزش به معلمان، دانشجویان و دانش آموزان می‎باشد. لازم به ذکر است که بردهای هوشمند علاوه بر کاربردهای وسیع و متنوع در مدارس و سازمان ها،در مهد کودک ها ، آموزشگاه های موسیقی و خانه های ریاضی نیز کابرد دارند.

تخته/برد هوشمند یا وایت برد تعاملی چیست و چگونه کار می‎کند ؟

وایت برد تعاملی یا Interactive White board (iwb) صفحه کامپیوتر را که توسط پروژکتور بر روی پرده ، نمایش داده شده است را لمسی می‎کند و می‎توان تنها با لمس کردن (به وسیله انگشت یا قلم مخصوص) روی تصویر کار کرد. می‎توانید بدون استفاده از کیبورد و ماوس به مدیریت اطلاعات و نرم‎افزار‎های مختلف سیستم بپردازید، عکس و ویدئو نمایش دهید، روی محتوا های مختلف یادداشت بنویسید یا قسمت‎های مختلف یک متن را هایلایت کنید. یک برد هوشمند در واقع یک صفحه کامپیوتری بزرگ است که به لمس حساسیت دارد.

وصل کردن برد هوشمند

این فرآیند را در واقع ۳ دستگاه انجام می دهند:

۱(کامپیوتری که خروجی تصویرش به پروژکتور متصل است
۲(پروژکتوری که تصویر کامپیوتر را روی برد هوشمند پخش می کند
۳(برد هوشمندی که با پورت USB به کامپیوتر متصل است

بردها معمولا به دیوار متصل می‎شوند یا پایه دارند

تاریخچه کاربرد برد هوشمند

اولین برد هوشمند در سال ۱۹۹۱ تولید شده است. در ابتدا برای استفاده در تجارت و نمایش ایده‎ها و ضبط جلسات ایجاد شدند، اما با توجه به امکانات و کاربردهای گوناگونی که داشتند و چون دستگاه‎های بسیار منعطفی بودند، کاربردهای فراوانی پیدا کردند. امروزه استفاده از وایت برد هوشمند که برد الکترونیکی یا اسمارت‎برد نیز نامیده می‎شوند، در بسیاری از مراکز آموزشی در همه سطوح آموزشی از مهدهای کودک تا دانشگاه‎ها و نیز در سالنهای کنفرانس رایج گردیده است. با توجه به فعالیت چشم‎گیر سازمان آموزش و پرورش، مدارس زیادی به این تخته سیاه‎های مدرن مجهز شده‎اند. استفاده از نرم‎افزارها و محتواهای آموزشی مخصوص بردهای هوشمند ، کاربرد آنها را افزایش داده و کمک شایانی به موفقیت بردهای هوشمند نیز کرده است

برد های هوشمند، امکانات آموزشی بسیار متنوعی را ایجاد می‎کنند. استفاده از برد هوشمند، محیط کلاسها را تعاملی و مهیج می‎کند، عملکرد دانش‎آموزان را بهبود می‎دهد، همکاری و تعامل دانش‎آموزان را بالا می برد، فرآیند یادگیری دانش آموزان را بسیار سریع تر می کند و شور و شوق فراوانی به کلاس می آورد . اگرچه در محیط های زیادی از همه پتانسیل آنها استفاده نمی‎شود و در موارد فراوانی بجای تخته سیاه‎های مجلل از آنها استفاده میشود.

علاوه بر محیط های آموزشی،نمونه‎های بسیار کوچکی از کاربردهای متنوع این بردها را می توان در جلسات کاری، کارهای تیمی، مربی‎گری حرفه‎ای ورزش و… هم نام برد

برد هوشمند برای تحصیلات عالی

یک برد هوشمند ابزاری آموزشی است که به تصاویر کامپیوتری امکان نمایش بر روی برد را با استفاده از یک پروژکتور دیجیتال می‎دهد. از این رو آموزگار می‎تواند با استفاده از انگشتش به عنوان موس، عناصر موجود بر روی برد را مستقیما دستکاری کند. آیتم‎ها می‎توانند درگ، کلیک و کپی شوند و مدرس می‎تواند با دست یادداشت کند؛ یادداشتی که می‎تواند به متن تبدیل شده و ذخیره شود.

این دستگاهها ابزاری قدرتمند در کلاس درس هستند که تعامل و همکاری را به سخنرانی و آموزشهای گروهی اضافه می‎کنند؛ آنهایی که امکان یکپارچه‎سازی محتوای رسانه را در آن به ‎وجود می‎آورند. آنها با ابتکار در عمل محدوده وسیعی از فرصت‎های یادگیری را بوجود می‎آورند. اگرچه در خیلی از محیط‎ها از آنها تا نهایت پتانسیل‎شان استفاده نمی‎شود و در خیلی از موارد آنها به عنوان تخته سیاه‎های روشن عمل می‎کنند.

هم اکنون این نوع وایت برد در مدرسه‎های انگلستان رایج است اما دانشگاهها به راحتی این فناوری را قبول نمی‎کنند. اصولا آنها برای استفاده در تجارت جهت نشان دادن مفاهیم و گزارشات ملاقات‎ها گسترش یافته‎اند. اگرچه آنها یک ابزار کاملا انعطاف‎پذیری‎اند که می‎تواند توسط هر دو کودکان دبستانی و فارغ التحصیلان دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.

یک برد هوشمند می‎تواند مقرون به صرفه باشد. این فناوری این که چگونه یک رایانه می‎تواند برای یک کلاس درس انگیزه یادگیری به وجود آورد را، نشان می‎دهد. استفاده از این دستگاه از نظر اقتصادی از تجهیز کردن یک اتاق IT یا فراهم کردن یک لپ‎تاپ برای هر دانش‎آموز به صرفه‎تر است

نمونه‎هایی از  موارد کاربرد و ویژگی‎های برد هوشمند:

• اضافه کردن حاشیه‎نویسی

• برجسته کردن نوشته

• اضافه کردن یادداشت‎ها و طرح‎ها و سپس ذخیره آنها جهت چاپ و به اشتراک گذاشتن یا الحاق به محیط یادگیری مجازی

• نمایش تصاویر و ویدئوهای آموزشی در تالار سخنرانی. شما می‎توانید به بخش‎هایی برچسب بزنید یا قسمت‎هایی از یک تصویر را برجسته کنید.

• نشان دادن محتوای موجود بر روی یک وب‎گاه در یک فعالیت معلم محور

برد هوشمند به عنوان یک ابزار آموزشی

این نوع ابزار، آموزشهای خلاقانه را ارتقا می‎دهد و دانش‎آموزان را به کسب اطلاعات برمی‎انگیزد.

تدریس با یک برد هوشمند برای سخنرانان امکان کار با مدل‎های متفاوت یادگیری را فراهم می‎سازد:

• شاگردان شروع می‎کنند به لمس و حرکت دادن چیزهایی که پیرامون برد وجود دارند. آنها همچنین می‎توانند یادداشت برداشته و بخش‎هایی از آن را برجسته سازند.

• شاگردان از دیدی واضح از انچه بر روی برد اتفاق می‎افتد برخوردارند.

• شاگردان می‎توانند در بحث کلاسی شرکت کنند.

چگونه از ویژگی‎های آموزشی یک برد هوشمند استفاده کنیم؟

معلم می‎تواند دانش‎آموزان را صدا بزند تا خودشان از برد هوشمند استفاده کنند. سخنران می‎تواند پشت رایانه بنشیند در حالی که دانش‎آموزان جلوی وایت‎برد ایستاده‎اند و در کلاس پیشنهادات و نظرات رد و بدل می‎شوند.

بردهای هوشمند بحث گروهی و مشارکت را ارتقا می‎دهد. آنها ابزار موثری برای اهل تفکر و ایده هستند چون یادداشت‎های برداشته شده بر روی صفحه نمایش می‎توانند به متن قابل ویرایش تبدیل شده وذخیره ‎شوند تا بعدا به اشتراک گذاشته و پخش شوند. آنها یک ابزار ایده‎آل برای کارهای گروهی کوچک و یادگیری‎های مشارکتی محسوب می‎شوند چون دانش‎آموزان می‎توانند دور تخته جمع شوند و نظراتشان را بیان کنند و سپس کارشان را ذخیره کرده تا در یک شبکه یا توسط پست الکترونیکی به اشتراک بگذارند.

هر برنامه‎ای که بر روی رایانه شما اجرا می‎شود، می‎تواند بر روی یک برد هوشمند مورد استفاده قرار گیرد. شما می‎توانید در اینترنت جستجو کنید، یک پرونده متنی را حاشیه‎نویسی کنید یا بخشی از نرم‎افزار را نشان دهید.

ما نگاهی به برخی از ابزارهای مفید برای تدریس در سطح دانشگاهی با استفاده از برد هوشمند می‎اندازیم:

• Screen shadسایه‎انداز روی صفحه نمایش
• Spotlight نور افکن
• Magnifierذره بین
• Calculatoماشین حساب
• Pointer اشاره گر

نورافکن : توجه حضار را بر روی ناحیه خاصی از صفحه نمایش متمرکز می‎کند. تصویر زیر اینکه چگونه می‎توانید همه صفحه نمایش جدای از یک ناحیه مشخص را تیره کنید، نشان می‎دهد.

نورافکن

:Magnifier

ذره‎بین ناحیه مشخصی از صفحه نمایش را بزرگنمایی می‎کند؛ ناحیه‎ای که می‎تواند زمانی که شما می‎خواهید یک دید نزدیک از صفحه گسترده یا آدرس وب را نمایش دهید، مفید واقع شود. سخنران از پنجره‎ای کوچک جهت نمایش اینکه کدام بخش از از صفحه نمایش بزرگنمایی شود استفاده می‎کند، در حالی که پنجره بزرگ اطلاعات انتخاب شده را نمایش می‎دهد. پنجره کوچک را در اطراف حرکت دهید تا بر روی ناحیه متفاوتی از صفحه نمایش متمرکز شوید

انتخاب گزینه calculator  ماشین حساب موجود در رایانه‎تان را باز می‎کند.

اشاره‎گر امکان برجسته کردن نواحی کلیدی را برای شما بوجود می‎آورد. شما می‎توانید اشاره‎گر را در اطراف تا ناحیه‎ای که متمایل هستید برجسته کنید، درگ کنید. با دوبار کلیک کردن اشاره‎گر آن را حذف می‎کند.

نوار ابزار screen capture به شما امکان عکس گرفتن از صفحه نمایش‎تان را می‎دهد. نرم افزار هوشمند Notebook به صورت خودکار تصویر گرفته شده را باز کرده و به نمایش خواهد گذاشت

سایر مقالات مفیدی که به استفاده بهتر از امکانات و مزایای تخته های هوشمند می پردازد را در فهرست پایین جهت مطالعه بیشتر معرفی می نماییم:

 نمونه کاربرد  برد هوشمند در یک کلاس درس

معلم درس جغرافی، نقشه همسایه‎های ایران را نمایش می‎دهد و قسمت‎های مختلف نقشه را هایلایت می‎کند و در مورد آن‎ها توضیحاتی می‎دهد. سپس استاد می‎تواند از دانش‎آموزان بخواهد خودشان بیایند و با تخته هوشمند کار کنند. استاد می‎تواند پشت کامپیوترش بنشیند و دانش آموز پای تخته باشد و همه دانش آموزان در مباحث شرکت کنند.

• نمونه کاربرد برد هوشمند در یک تیم ورزشی

مربی یک تیم فوتبال در اتاق باشگاه، فیلم بازی بازیکنان را پخش می‎کند، در جاهایی که لازم است فیلم را متوقف کند، روی بازیکن خاصی علامت می زند ، بازیکن خاصی از حریف را هایلایت می‎کند و در مورد حرکت بازیکنان صحبت می‎کند و بازیکنان در جلسه شرکت می‎کنند . مربی بعد از بررسی بازی، فیلمی که پخش شده با حاشیه‎هایی که نوشته و علامت‎هایی که روی زمین زده را ذخیره می‎کند و به بازیکنان می‎دهد.

• نمونه کاربرد  برد هوشمند در یک کلاس پزشکی

استاد در یک کلاس پزشکی، عکسی از قسمتی از بدن را نشان می دهد. حاشیه‎ای در کنارش می‎نویسد ، برچسب‎هایی را اضافه میکند و قسمت‎های کلیدی را مشخص می‎کند. طرح نهایی که شامل یادداشت‎ها و علامت‎هاست را ذخیره کرده و برای دانشجویان پرینت می‎گیرد و یا در سایت دانشگاه آپلود می‎کند.

• نمونه کاربرد  برد هوشمند در معرفی امکانات یک نرم‎افزار

فردی که نرم‎افزار را قرار است معرفی کند، نرم‎افزار را بر روی تخته هوشمند اجرا می‎کند و با انگشت خود با آن کار می‎کند، قابلیت‎های مختلف نرم‎افزارش را اجرا می‎کند و به تعداد زیادی از حضار نمایش می‎دهد. نرم افزارهای مشابه را هم اجرا می‎کند و برتری‎های نرم‎افزار خودش را نشان می‎دهد. فیلم مقایسه را ذخیره می کند و در اختیار حضار قرار می‎دهد .

• نمونه کاربرد برد هوشمند در تعامل گروهی یک تیم کاری

کارمندان شرکت دور هم جمع می‎شوند. موضوع جلسه، بررسی دلایل افزایش فروش در دوره آبان ماه است. کارمندان دلایلی که به نظرشان می‎رسد را ارائه می‎دهند. ایده‎ها و نظرات مختلف روی نمودار نوشته می‎شود. نمودار ماه‎های گذشته نمایش داده می‎شود. برای کمک به فهم موضوع، قسمتی از کتابی که در مورد روش‎های افزایش رضایت مشتریان است، نمایش داده می‎شود و قسمت‎های مهم آن هایلایت می‎شوند . تصویر نهایی را ذخیره می‎کنند که بعدا از طریق شبکه و ایمیل به اشتراک گذاشته شود.

لازم به یادآوری است که دستگاه‎هایی با نام کیت‎های هوشمندساز و یا سنسورهای هوشمندساز هم وجود دارند که می‎توانند تخته‎های معمولی را هوشمند یا در واقع لمسی کنند. درمورد این ابزارها و امکانات و کاربردهای مختلف بردهای هوشمند در مقالات بعدی صحبت خواهیم کرد.

سخن پایانی این که در صورتی که از ظرفیت ها و امکانات متنوع بردهای هوشمند به درستی استفاده شود، این ابزار آموزشی مورد اقبال و توجه بیشتر دانش آموزان و دانشجویان قرار می گیرند.